Okulların açılmasıyla birlikte milyonlarca öğrenci ve veli yeni eğitim-öğretim yılına adım atarken, tüketicileri ekonomik ve sosyal açıdan ciddi sorunlar bekliyor.
Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Aziz Koçal, yaptığı açıklamada kırtasiye ürünlerinden okul kıyafetlerine, servis ücretlerinden eğitimde fırsat eşitsizliğine kadar pek çok sorunun öğrenciler ve veliler üzerinde ağır bir yük oluşturduğunu belirtti.
Koçal, özellikle dar gelirli ailelerin kırtasiye ve okul masrafları karşısında çaresiz bırakıldığını vurgulayarak şu sorunlara dikkat çekti:
- Defterlerde sayfa ve gramaj eksiklikleri, kısa ömürlü yazım araçları ve merdiven altı üretim kırtasiye ürünlerinde sağlığa zararlı kimyasalların bulunması kırtasiye ürünlerinde kalite ve sağlık sorunları yaratmaktadır.
- Gelir farklılıklarının öğrenciler arasında eğitim materyallerine erişimde büyük adaletsizlik yarattığı, devlet okulları ile özel okullar arasındaki kalite farkının derinleşmesi eğitimde eşitsizliği ortaya koymaktadır.
- Bazı okullar tarafından velilerin okul kıyafetlerini tek bir firmadan almak zorunda bırakılması, bu durumun yüksek fiyat dayatması ve tekelleşmeye yol açarak rekabeti önlemesi velilerin seçim hakkını ortadan kaldırmaktadır. Aynı kalitede daha uygun ürünlere velinin ulaşımı engellenmektedir.
- Velilerin okul harcamalarının içinde en büyük rolü olan Servis hizmetlerinin, ücretlerindeki artışın aileler için ek yük oluşturmasına ve denetim eksikliği nedeniyle güvenlik sorunlarının yaşanmasına neden olmaktadır.
- Bir diğer sorun ise, okulların velilerden talep ettikleri bağışlar sorunudur. Her ne kadar Bakanlık yalanlasa hatta yasak dahi olsa, okul aile birlikleri yada okul koruma dernekleri aracılığı ile okulun bazı ihtiyaçlarının karşılanması adına bu sistem devam etmektedir.
Koçal, “Devlet Destek Vermeli” diyerek çözüm önerilerini de şöyle sıraladı:
- Kırtasiye ürünleri mutlaka CE ve TSE belgeli olmalı, merdiven altı üretime karşı merkezi hükümet, ilgili Bakanlıklar ve yerel yönetimlerce etkin ve etkili denetimer yapılmalı.
- Veliler tek elden kıyafet almaya zorlanmamalı, rekabet ve serbest seçim hakkı korunmalı.
- Devlet, dar gelirli ailelere kırtasiye, önlük ve okul kıyafeti desteği sağlamalı; yerel yönetimler servis desteği vermeli.
- Okullarda öğrencilere ücretsiz temiz içme suyu sağlanmalı, hijyen koşullarına titizlikle uyulmalı.
- Devlet okullarının eğitim kalitesi yükseltilmeli ve fırsat eşitliği sağlanmalı. Özel okulların fahiş fiyatları karşında tüketici çaresiz bırakılmamalı. Eğitim bir rant aracı olarak görüşmemeli
- Eğitim bir kamusal hizmet olup, herkesin eşit şartlarda eğitilme hakkı olup bunun sorumluluğu da devletindir. Bu nedenle herkese eşit çağdaş, laik ve bilimsel eğitimden ödün verilmemeli,
- Okul ihtiyaçlarının karşılanması amaçlı velilerden hiçbir ad altında para talep edilmemeli, bunun için okul aile birlikleri ve okul koruma dernekleri aracı kullanılmamalıdır. Devlet okullarında eğitim ücretsizdir. Okulun ihtiyaçlarını karşılama sorumluluğu devletindir.
“Eğitim ticaret değil, temel haktır”
TÜKODER Genel Başkanı Aziz Koçal, çağrısını şu sözlerle tamamladı:
“Eğitim, ticari bir kazanç kapısı değil, temel bir insan hakkıdır. Çocuklarımızın sağlıklı ve güvenli ürünlerle okula başlaması, velilerin ise ekonomik olarak sömürülmemesi gerekir. Tüm öğrenciler için laik, çağdaş, bilimsel, eşit, nitelikli ve güvenli eğitim koşulları sağlanmalıdır.”