Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Erzurum Şube Başkanı Murat Ertaş Türk Devletler Teşkilatı’nın 34 harflik ortak alfabe çalışmasını desteklediğini belirterek coğrafyalardan, ülkelerden, halklardan bağımsız, büyük Türkçe lügatin tek eser olarak ortaya konması gerektiğini ifade ederek dil birliğini sadece alfabe birliği olarak ele almanın Türk birliğine beklenen faydayı sağlamayacağını söyledi.
TDED Erzurum Şube Başkanı Murat Ertaş, açıklamalarına şöyle devam etti: “Köklü tarihiyle, İslamla ve diliyle barışık dilbilimcilerin bir an evvel, Türkçemizin büyük lügatini yazması gerekmektedir. Kuran’ın terbiye ettiği Türkçe maalesef 19. ve 20. asırda dünya siyasî tarihinde yaşanan olaylar nedeniyle bir parçalanmışlık yaşamıştır.
Terminoloji kaosuna sürüklenen Türkçe dilim dilim doğranmıştır: Anadolu Türkçesi, Rumeli Türkçesi, İstanbul Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, Türkistan Türkçesi, Türk Lehçeleri, Türk Ağızları…
Türk devletlerinde ve halklarında son yüz yılda sıkça yapılan elifba/alfabe değişiklikleri ve arayışlar bu kaosu derinleştirmiştir. Kiril ve Latin alfabeleri gibi alfabeler ve harf sayıları “ses bayrağımız” dediğimiz Türkçenin seslerini eksiksiz göstermekten uzak kalmıştır. Türkün ruhuna, mana ve hikmetine güncel alfabeler dar gelmektedir. Büyük Türk milletinin zengin söz varlığı güncel sözlük, derleme sözlüğü, ağızlar sözlüğü, lehçeler sözlüğü vb gibi çalışmalarla derlenip toplanmaya çalışılırken aslında iyice parçalanmıştır”
Gaspıralı İsmail Bey’in “Dilde, fikirde, işte birlik” ideali
İstanbul’da 20 asrın başında çıkan başta “Sebilürreşad” olmak üzere tarihi, siyasi ve edebî mecmuaların Kuzey Afrika’dan, Balkanlara, Anadolu’dan Türkistan’a tüm Türk coğrafyasında kolayca okunabildiğini hatırlatan Ertaş, ” Gaspıralı İsmail Bey’in “dilde, fikirde, işte birlik” ideali bu bütünlüğün bozulmaya başladığı dönemde bir toparlanma ve kadim medeniyeti hatırlama refleksiydi.
O vakit, ne yapılmalı?
Türkçemize yeni libaslar, isimler bulma arayışını kenara koyup asrın başındaki kelime ve ses varlığımızı, günümüzdeki kelimeleri ekleyerek Kaşgarlı Mahmud’un 11. asırda yaptığı gibi “BÜYÜK TÜRKÇE LÜGÂT”i bir an evvel hazırlamalıyız.
Bunun için: Latin alfabemize, ses varlığımızı eksiksiz gösterecek harfler eklenmeli ve derleme/tarama sözlüklerine kovulan kelimeler bu lügate taşınmalıdır. Türkçenin Afrika, Balkanlar, Anadolu, Kafkasya, Türkistan’daki söz ve ses varlığı tek bir lügatte toplanmalıdır. Bugün bize “dünya dili, bilim dili” dayatılan ve buna inanmamızı bekleyen cahil aydınlarımıza şunu sormak isterim: İngilizce neden bölük pörçük değil! Dünyanın her yerinde İngilizce ses ve kelime varlığı büyük oranda aynı. İngilizce sözlükler aynı… İngilizce dünyada Türkçe gibi ağız, lehçe, yerel, bölgesel gibi kelimelerin prangalarına vurulmuş mudur?” şeklinde konuştu.