Büyük alış-veriş merkezlerinin küçük esnafı ezip geçtiği, hatta çarşı kültürünü yok etmeye başladığı ne yazık ki bir gerçek.
Ancak bir başka gerçek de, değişen şartlar ve yeni ticari anlayıştır.
Buna göre, bakkalların yerini süper marketler, çarşıların yerini de dev AVM’lerin almış olmasıdır.şehrimiz bu gerçekle birkaç yıldan bu yana tanışmış olmasına karşın, aslında bu konsept, ülkemizde en az 15 yıldan beri giderek yaygınlaşmaktadır. Bu öyle bir güçlü dalga ve öyle azgın bir sel ki, önüne hangi bentleri kurarsanız kurun yıkıp, geçiyor. Dolayısıyla akıntıya karşı kürek çekmek yerine, bu yeni konseptin kurallarına göre, ticaret alışkanlığımızı değiştirmek zorundayız.
Misal; öyle çarşılar, öyle meydanlar ve öyle sokaklar vücuda getirmeliyiz ki, tüketici AVM yerine bu noktalara yönlensin.
Kayseri, Antalya ve Konya gibi şehirler bunu başarmışlar.
Ne AVM’leri dışlamışlar, ne de küçük esnafı bir kenara itmişler…
Bugün için Erzurum’da süreç küçük esnafın aleyhine işlemektedir. Ancak bunu dengelemek mümkün……
Şayet, kaç günden bu yana basında çıktığı gibi, Büyükşehir Belediyesi, Taşmağazalar Caddesi’ni, Yakutiye Belediyesi de Lalapaşa Meydanı’nı değiştirecek projeleri hayata geçirebilirse, hem Erzurum’un fiziki görüntüsü güzelleşecektir, hem de tüketici için yeni cazibe alanları doğacaktır.
Kabul edelim ki Taşmağazalar Caddesi şu haliyle, estetik olmadığı gibi hiç de kullanışlı değil. İrili ufaklı ve imar fukarası dükkanlar zannedersiniz ki, bir gecekondu muhitinden fırlamış gibi duruyor. Mimari yok, sanatsal değer yok, düzen yok…
Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler’in esnafa tanıtımını yaptığı projeye göre, mevcut cadde adeta yeni baştan kuruluyor ve adına layık biçimde tamamen taştan inşa ediliyor. Bir zamanlar Erzurum’un finans ve moda merkezi olan Taşmağazalar, yıllar içinde bu özelliğini kaybettiği gibi, bakımsızlık sonucu da ucube bir çarşı haline geldi. Beş on yıl öncesine kadar, milyon dolarlara bile kolay kolay dükkan satın alınamayan Taşmağazaları’nda bugün neredeyse otomobil fiyatına işyeri satıyorlar.
Oysa Erzurum’u Erzurum yapan temel taşlarından biri de kuşkusuz ki, Taşmağazaları’dır…
Kaç tane AVM açılırsa açılsın, Taşmağazalar eski misyonuna kavuşması halinde, tekrar bir numaralı alış-veriş merkezi olur.
Başkan Küçükler’in takdim ettiği bu proje, beni son derece heyecanlandırdı. Şayet tanıtım filminde olduğu gibi bir eser ortaya çıkarsa, inanın ki Taşmağazalar yeniden Erzurum’un en flaş merkezi haline gelir.
Çünkü, AVM’lerin işlevi ile müstakil çarşıların işlevi aynı değil…
Ne yazık ki, bugün için Taşmağazalar gözden düşmüş durumda. Çünkü yanlışlıkla aracınızla buraya gitmeniz halinde, esnafın arabalarından yer bulup da park edemezsiniz. Yıllardan beri bu böyle olmasına karşın, esnaf yanlışta inat ve ısrar ediyor.
Neyse ki belediyenin projesine göre, cadde araç trafiğine kapatılıyor.
Yani rahat rahat gezip dolaşabileceğiniz bir mekan vücuda getirilmek isteniyor.
Diliyoruz ki, Başkan Küçükler bu projesini bir an önce kuvveden fiile geçirir ve Erzurum parmakla gösterilecek güzel bir çarşıya kavuşur.
Yakutiye Belediye Başkanı Ali Korkut’un projesi de çok önemli ve elzem bir proje…
Tarihi Yakutiye Medresesi ile Lalapaşa Camii’nin çevresi temizlenerek, büyük bir meydan haline getirilecek.
“Tarihe saygı” başlığı altında sunulan bu proje, hem görsellik açısından hem de Erzurum’un tarihi zenginliklerine layık oldukları değeri verme bakımından son derece saygı değer bir çalışma olacaktır.
Diyelim ki, Yakutiye Medresesi’ni filme almak istiyorsunuz veya sanat fotoğrafları çekeceksiniz; mümkün değil…
Değil; çünkü tarihi yapının önünü ve etrafını saran bir sürü anlamsız iri ağaç yüzünden tarihi güzellik arka planda kalıyor. Halbuki İstanbul ve başka şehirlerde örnekleri olduğu gibi, küçük boylu ağaç ve çiçekler olmuş olsa, hem tarihi eseri daha iyi göreceksiniz hem de istediğiniz fotoğrafı çekebileceksiniz.
Başından beri söyleyip durmaktayız; çekirdek Erzurum ıslah edilmedikçe hangi belediye nereye ne yaparsa yapsın, Erzurum’a yeterli bir hizmet etmiş olmayacaktır.
Düşünün ki, Yakutiye’nin çevresi açılmış, Kale’nin önünü ve arkasını kuşatan o çirkin yapılar sökülüp atılmış, Taşmağazalar yeni baştan ama tarihi dokusuna da uygun olarak dizayn edilmiş; güzel olmaz mı?
Belediyeler için Erzurum bakir bir alan…
Hangi yeni hizmeti yaparsanız anında görülür ve farkınız anında sezilir…
Bir belediye başkanı bu şehrin tarihine geçmek istiyorsa, işe önce çekirdek Erzurum’u yeni baştan kurmakla başlamalıdır.
Hazine arazilerine uydu kentler kurmak için illa da belediye başkanı olmaya gerek yok. Onları zaten TOKİ’ler yapıyor.
Erzurum’u hem mimari açıdan zenginleştirmek hem de küçük esnafı büyük merkezlere karşı korumak için, numune projelere ihtiyacımız var.
Bana göre, Küçükler’in Taşmağazalar, Korkut’un da Yakutiye projeleri bu uğurda atılacak en anlamlı adımlar olacaktır. AVM’lere küfretmekle kimse küçük esnafı koruyamaz…
Mehmet ŞENER