Kimin umurunda olur bilmem ama göz göre göre tarihi Öşvank Kilisesi yıkılıyor.

Define avcılarının insafsız saldırıları başta olmak üzere, tarihe ve kültürel değerlere karşı duyarsız yöneticilerin ve yöre halkının ilgisizliğine rağmen, tam on bir asırdır ayakta kalmayı başarmış olan Öşvank, gitti gidiyor.Ve son anda bir müdahale olmaz ise şayet, mimari özelliği ile bir emsali daha bulunmayan Öşvank Kilisesi, çok yakında moloz yığınına dönüşecek. Böylelikle onbir asırlık bir tarihle birlikte, “İşhan’ın nakışı, Vank’ın bakışı, Haho’nun oturağı” sözü de toplumsal hafızadan silinip gitmiş olacak.

Geçtiğimiz yıllarda ana gövdeyi taşıyan taş sütunlardan bazıları, tarih hırsızları tarafından güpegündüz çalınmıştı. Ramak kaldı ki, haç şeklindeki tarihi kilise büsbütün çöksün. Son anda ağaç kütükleri payanda olarak kullanılmış, bu sayede kilisenin yıkılması geçici olarak durdurulmuştu.

Bu gerçekten, herkesin haberi vardı. Aynı günlerde Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, tarihi kiliseyi ziyaret etmiş ve “gerekenler yapılacak” demişti.
Geçen zaman içinde Gürcistan devleti durumdan haberdar oldu.
Öyle ya, Öşvank Kilisesi, Hristiyan Gürcüler için son derece manevi değeri yüksek bir mabetti. Bu sebepledir ki, hemen her yıl binlerce Gürcü Öşvank’ı ziyaret ediyor.
Çok ciddi bir restorasyona ihtiyacı olduğu için, kim bilir kaç asırdan beri Öşvank’ta dini ayin düzenlenmiyor; yalnızca turistik ziyaret amacıyla açık tutuluyordu.
Gürcistan devleti ile Türkiye arasında yapılan anlaşma uyarınca, Öşvank’ı Gürcistan restore edecek, Türkiye de bu ülkedeki ata yadigârı eserleri onaracaktı.

Yapılan anlaşma ne yazık ki kâğıt üzerinde kaldı. O gün bugün Gürcistan’dan restorasyona dair bir adım atılmadı. Bu durumu bilen uyanıklar, alttan alta Öşvank’ı oymaya, talan etmeye devam ettiler.

Gürcü kral Kurupalat Adarnese’nin oğulları Kral Davit ve Prens Bagrat tarafından 963-973 yılları arasında yapılan ve döneminin en önemli mabetlerinden biri kabul edilen Öşvank Kilisesi bugün, çürük bir ağaç kütük üzerinde hazin sonunu bekliyor!
Anadolu toprakları mabetler diyarıdır.
Hangi taşı kaldırsanız altında kadim medeniyetlerin izleri çıkar. Öşvank Kilisesi tarih boyunca hazine avcıları tarafından tarumar edildi. Bu faciayı köylü izledi, jandarma izledi, devlet izledi!

Bugün çürük bir ağaç kütük üzerinde ömrünün son demlerini geçiren kilise, yıkıldı yıkılacak…
Besbelli ki Gürcistan devleti de “biz restore edeceğiz” şeklindeki sözünün arkasında ciddi biçimde durmuyor. Turizm Bakanlığı ise zaten işi Gürcülere havale ettiğinden, ne olup bittiğine dönüp bakmıyor bile…
Vakıa o ki, Öşvank Kilisesi on bir asırlık direnişine artık son vermek üzeredir; düştü düşecek…

Çürük bir ağaç kütüğün umuduna terkedilmiş on bir asırlık bir tarih…
Uzmanlar uyarıp duruyor: Öşvank yıkılıyor, diye…
Bunu herkes de görüyor; ama kimse kılını kıpırdatmıyor.
Gürcüler, “biz restore edeceğiz” dedi diye, bu denli önemli bir mabet kaderine terk edilir mi?
Edildi ne yazık ki…
Hırsızlar altın bulmak amacıyla sütunlarını bile soyup götürdüler; devlet de ‘kilise’ diye sırtını döndü hep…

Bugün asırların birikimini taşıyan bir tarih, çürük bir kütüğün omuzlarında yorgun ve bitkin bir şekilde umutsuz sabahlara uyanıyor. Oysa yıkılmak üzere olan sadece bir kilise değil; bütün bir Anadolu tarihidir ve medeniyetlerin birikimidir. Öşvank, çürük bir ağaç kütüğün üstünde son bir hamleyle “yaşamak istiyorum” diyor. O çürük kütük ise, adeta onu desteklercesine direniyor; ama biliyoruz ki onun da bir istiap haddi var.
Yarın geç olabilir. Gelin bugünden bir çare bulalım ve Öşvank’ı yıkılmaktan kurtaralım.

MEHMET ŞENER